Blog: Speeksel of goudwater?
19 oktober 2023
In de loop van de jaren produceren personen met parkinson schijnbaar steeds meer speeksel. Dat kan merkbaar worden op het kussen bij het ochtendontwaken. Maar vervelender wordt het wanneer overdag de speekselresten onbedoeld uit de mondhoeken glijden en zelfs het spreken kunnen bemoeilijken.
Wanneer je kijkt naar de top 10 van moeilijkheden die parkinson met zich meebrengt dan hoort de overvloedige speekselproductie zeker niet bij de top van parkinsonongenoegens.
Toch is het blijkbaar interessant genoeg om er iemand op te laten promoveren. Al in december 2011 promoveerde logopedist Hanneke Kalf op het onderwerp overvloedige speekselproductie bij mensen met parkinson. Kalf: “Wij hebben aangetoond dat het speekselverlies bij de ziekte van Parkinson (ook wel hypersalivatie genoemd) wordt veroorzaakt door een combinatie van drie factoren: een openstaande mond (als onderdeel van het maskergelaat), een verminderd vermogen om het speeksel weg te slikken en de typisch voorovergebogen houding. De optelsom van die drie factoren zorgt voor een verhoogde kans op 'kwijlen'."
In haar onderzoek rekent Kalf ook af met een misverstand: speekselverlies ontstaat namelijk niet door een extra aanmaak van speeksel. Als therapie raadt Kalf aan om het slikken te gaan trainen en in de ergste gevallen het speekselverlies met medicijnen aan te pakken.
Interessanter wordt het wanneer we de traditionele Chinese geneeskunst raadplegen over het onderwerp ‘kwijlen’. In het boekje ‘Beter horen en zien met Qi Gong’ spreekt de schrijfster Liane Schoefer over een oefening voor de tong als “de rode vogel cirkelt boven de zee”. Met de rode vogel bedoelt zij de tong en de zee is ons speeksel, in de Chinese geneeskunst vanwege zijn geneeskracht vaak "hemelse dauw" genoemd. Ieder mens scheidt dagelijks, afhankelijk van zijn voeding, een halve tot anderhalve liter speeksel af. Het speeksel is bedoeld voor het vloeibaar maken en verteren van onze voeding. Het zorgt voor de zelfreiniging van de mondholte doordat het de meeste kiemen wegspoelt.
Schoefer beschrijft een oefening waarbij zij het speeksel ook wel "goudwater" noemt:
- Beweeg uw tong langzaam ronddraaiend tussen tanden en lippen over het tandvlees en de tanden.
- Cirkel 9-maal in de ene en 9-maal in de andere richting.
- Merk op dat er speeksel in de mond wordt aangemaakt.
- Spoel nu met het vrijgekomen goudwater krachtig uw hele mond en slik daarna het speeksel in drie porties.
- Herhaal deze oefening 3- tot 9-maal.
Dat betekent voor ons: iedere 5 minuten bewust slikken, rechtop lopen en na iedere kop koffie of tosti bovengenoemde oefening uitvoeren. En laten we ons vooral realiseren dat we niet 'kwijlen', maar genezend goudwater produceren.
Ga terug naar alle blogs van Hans de Rijke