Berichten over Onderzoek: nieuws

De Parkinson Vereniging heeft in 2021 een subsidieronde voor onderzoeksprojecten georganiseerd. Vier onderzoekssubsidies zijn gehonoreerd. Daarnaast is dankzij de Hersenstichting een vijfde project mogelijk gemaakt.

De ziekte van Parkinson is een complexe hersenziekte die zich kan uiten in breed palet aan symptomen. Deze heterogeniteit van de ziekte is tot op heden onverklaard en vormt een belangrijke barrière voor het verbeteren van de klinische zorg, het ontrafelen van de oorzaak en het ontwikkelen van nieuwe therapieën. In het ‘Profiling Parkinson’ (ProPARK)-cohortonderzoek wordt onderzocht welke klinische, genetische en andere biologische factoren invloed hebben op het ziektebeloop, reactie op medicatie, en het krijgen van bijwerkingen gedurende het beloop van de ziekte van Parkinson.

Parkinson is de snelst groeiende neurologische ziekte ter wereld. Hoewel de ziekte zich meestal op latere leeftijd presenteert groeit ook de groep jonge mensen met de ziekte van Parkinson. Met 50000 patiënten in Nederland zou volgens de huidige cijfers 5-10% onder de 50 jaar oud zijn.

Onder deze patiënten bevinden zich mannen én vrouwen, hoewel de beeldvorming rondom de ziekte van Parkinson tot nu toe met name door mannen wordt gedomineerd. In wetenschappelijk onderzoek zie we dat mannen vaker deelnemen aan trials dan op grond van het voorkomen van de ziekte van Parkinson kan worden verwacht.

In de darm bevindt zich een overvloedige gemeenschap van micro-organismen, ook wel het microbioom genoemd, dat qua populatie ongeveer even groot is als het aantal cellen waaruit het menselijk lichaam bestaat. Dit ecosysteem dat in ieder van ons aanwezig is, wordt steeds meer onderzocht, vanwege de invloed die deze microben op onze hersenen kunnen hebben. Aangenomen wordt dat veranderingen in de bacteriën en andere micro-organismen die in onze darmen aanwezig zijn, een cruciale rol kunnen spelen bij het ontstaan en de ontwikkeling van de ziekte van Parkinson. Onderzoek heeft duidelijke verschillen aangetoond tussen de bacteriën die aanwezig zijn bij parkinsonpatiënten in vergelijking met gezonde controles. Bovendien ontwikkelen parkinsonpatiënten zeer vaak darmklachten en darmontsteking, soms jaren voordat zij motorische problemen ontwikkelen.

De ziekte van Parkinson is een neurodegeneratieve aandoening die bij mensen progressieve motorische en niet-motorische klachten veroorzaakt. Er bestaat op dit moment geen ziektevertragende behandeling voor mensen met Parkinson. Wel vinden er momenteel diverse studies plaats waarin wordt onderzocht of de ziekte door farmacologische of leefstijlinterventies vertraagd kan worden. In deze studies wordt het effect van interventies gemeten met klinische motorische scores, zoals de UPDRS. Klinische scores worden echter beïnvloed door verstorende factoren, zoals spanning, slaapdeprivatie of comorbiditeiten. Dit kan ertoe leiden dat een behandeling die de ziekte daadwerkelijk vertraagt ogenschijnlijk geen effect heeft op de klinische score. Hierdoor kan ten onrechte worden geconcludeerd dat een behandeling geen ziektevertragend effect heeft (vals-negatief resultaat). Om het effect van een ziektevertragende behandeling te kunnen vaststellen is er behoefte aan een accurate maat voor de ziekteprogressie.

Parkinson staat bekend als een ziekte die moeilijk vroegtijdig te diagnosticeren is. Dit komt onder andere omdat het zich langzaam opbouwt totdat symptomen zodanig erg worden, dat er medisch hulp wordt gezocht. Tijdens de diagnose zijn neurologen ook op zoek naar symptomen voor minder bekende vormen van parkinsonisme, deze heten atypisch parkinsonisme.

“We willen leren wat de verschillen zijn in de zorg en beter begrijpen wat bijdraagt aan kwaliteit van leven”

Jan Ypinga is promovendus bij PRIME. Hij legt samen met zijn collega’s van het onderzoeksteam uit waarom zij binnen het PRIME onderzoek verschillen tussen regio’s in de zorg op een rij zetten en hoe ze dat doen. Hier hebben ze in juli 2021 over gepubliceerd¹ en graag vertellen ze er wat meer over.

Levodopa-pillen zijn zeer effectief bij de behandeling van parkinson. In een later stadium van de ziekte wordt dat minder, en ontstaan er vaak vervelende schommelingen in de werking. Continue toediening van vloeibare levodopa kan dan nog wel verbetering geven. Dit gebeurt bijvoorbeeld met de Duodopapomp, een op de huid gedragen pompje dat via een slangetje levodopa (met carbidopa) in de dunne darm pompt. Onlangs verschenen maar liefst drie hoopgevende wetenschappelijke publicaties over een andere toedieningsmethode waarbij de vloeibare levodopa onderhuids wordt ingebracht.

In deze studie van het Radboudumc en Philips Research wordt onderzocht hoe veel mensen met de ziekte van Parkinson in het dagelijks leven bewegen en hoe vaak ze vallen. Dit doen we door gebruik te maken van een speciaal horloge en twee mobiele applicaties (apps) op uw telefoon. De deelnemers gebruiken het horloge en de mobiele applicaties voor de periode van één jaar. Let op: u kunt ook meedoen als u geen mobiele telefoon hebt. Dan draagt u alleen het horloge en maakt u gebruik van een papieren dagboek.