Door werkgroep wetenschapsnieuws

Waarom zouden zulke middelen nuttig zijn bij parkinson? Uit eerder onderzoek is gebleken dat dergelijke middelen mogelijk een ontstekingsremmend en zenuwbeschermend effect hebben en de hoeveelheid dopamine in zenuwuiteinden vergroten. Hierdoor zou er een gunstig effect kunnen zijn op het ziektebeloop van de ziekte van Parkinson.

Wat is er onderzocht?

Deze studie was een evaluatie van de GLP-1 agonist lixisenatide bij mensen tussen de 40 en 75 jaar oud waarbij minder dan drie jaar daarvoor de diagnose parkinson was gesteld. Deelnemers kwamen alleen in aanmerking voor studiedeelname als zij tenminste één maand waren ingesteld op dopamine-medicatie (levodopa en/of een dopamine-agonist en/of een MAO-B remmer). De opzet was zeer solide: dubbelblind, gerandomiseerd en placebo-gecontroleerd.

Uiteindelijk zijn twee groepen van elk 78 deelnemers vergeleken.

Wat werd er gevonden?

Allereerst het hoofdonderwerp (de primaire uitkomstmaat) van de studie.

Twaalf maanden na de start van de studie was de ernst van de symptomen van de ziekte gemeten en vergeleken met de situatie voordat met de medicatie werd gestart. Voor de meting werd een standaardlijst gebruikt om de symptomen van de ziekte van Parkinson te kunnen “scoren” (deel III van de MDS-UPDRS schaal). De groep die met lixisenatide werd behandeld was gemiddeld genomen heel licht verbeterd (0,04 punten lager) terwijl de groep die met placebo werd behandeld was verslechterd (3,04 punten hoger). Dit verschil was statistisch significant.

Na twaalf maanden behandelen werd de medicatie gestopt en twee maanden later werd er nog een keer gemeten. Dit was een van de overige studieonderwerpen (een secundaire uitkomstmaat). Beide groepen waren iets achteruitgegaan maar het verschil van ongeveer drie punten tussen beide groepen bleef bestaan.

Verrassend genoeg werd voor geen van de andere overige studieonderwerpen een aantoonbaar verschil gevonden. Er was bijvoorbeeld geen aantoonbaar verschil in scores op beperkingen van dagelijkse activiteiten of denkvermogen.

En de vraag is natuurlijk of drie punten verschil in de praktijk eigenlijk wat uitmaakt. Dat hangt erom: men gaat er doorgaans vanuit dat 4,6 punten een echt merkbaar verschil is. Dit zit daar dus onder.

Bijwerkingen

Al met al een heel interessant resultaat. Naast de mogelijke positieve effecten waren er echter ook zeer frequente bijwerkingen van de behandeling met lixisenatide. Dat waren vooral klachten van het maagdarmkanaal: misselijkheid, braken, zuurbranden en dergelijke. Deze bijwerkingen kunnen mogelijk de deelnemers en onderzoekers hebben “ontblind”, wat wil zeggen dat ze konden vermoeden dat wie lixisenatide kreeg en wie placebo.Ook werd er bij 8% van de met lixisenatide behandelde deelnemers gewichtsverlies gevonden. Dit kan ongewenst zijn bij parkinson waar het soms toch al moeilijk is om op gewicht te blijven.

Vervolgonderzoek

De auteurs geven aan dat gezien de bescheiden winst op motorische klachten tegenover een aantal bijwerkingen verder onderzoek nodig is om vast te stellen wat de werkelijke waarde en veiligheidsaspecten van lixisenatide zijn bij de behandeling van de ziekte van Parkinson. Zo moet er bijvoorbeeld verder gekeken of bij langduriger behandeling het effect op ziektebeloop aanhoudt. Als drie punten verschil per jaar meerdere jaren aanhoudt, wordt de impact wel relevant. Daarnaast moet worden bepaald wat de beste dosering is en of er onderscheid gemaakt kan worden welk type patiënten (bijvoorbeeld jonger of ouder) er wel of geen voordeel van heeft. Lixisenatide is op dit moment (nog) niet op de markt (niet geregistreerd en niet vergoed) voor het gebruik bij parkinson.

Besproken artikel

Trial of Lixisenatide in Early Parkinson’s Disease Meissner, W.G. et al N Engl J Med 2024;390:1176-85. DOI: 10.1056/NEJMoa2312323