De kracht van beweging: Hoe lichaamsbeweging de hersenen van mensen met parkinson kan verbeteren
4 juni 2024
In de afgelopen jaren zijn mensen zich steeds meer bewust geworden van het feit dat lichaamsbeweging erg nuttig kan zijn voor mensen met parkinson. Er is ontdekt dat lichaamsbeweging zowel fysieke als mentale symptomen kan verbeteren, evenals de kwaliteit van leven. Wetenschappelijke studies tonen aan dat lichaamsbeweging belangrijke veranderingen in de hersenen veroorzaakt, zoals een toename van de niveaus van een stof genaamd 'brain-derived neurotrophic factor' (BDNF).
Door Daan Kaagman en Erwin van Wegen
BDNF is erg belangrijk herseneiwit om je hersencellen gezond te houden en goed te laten werken d.m.v. het onderhouden, repareren, aanmaken en stimuleren van groei van hersencellen (neuroplasticiteit), en een tekort aan dit eiwit komt voor bij mensen met neurodegeneratieve ziekten zoals parkinson.
Onderzoek heeft aangetoond dat lichaamsbeweging/fysieke training kan leiden tot een toename van de BDNF-niveaus in de hersenen bij mensen met de ziekte van Parkinson (ZvP). Dit betekent dat lichaamsbeweging wellicht kan worden gebruikt als behandeling, waardoor de ziekte onder controle wordt gehouden en heel misschien de progressie kan worden vertraagd. Het huidige bewijs is echter inconsistent. Sommige studies vinden significante veranderingen, terwijl anderen geen verandering vinden.
Deze systematische review heeft daarom tot doel het beste beschikbare bewijs te verzamelen, om inzicht te geven in de effecten van lichaamsbeweging op BDNF bij mensen met ZvP. Verder kunnen gezondheidsprofessionals, door het begrijpen van de onderliggende mechanismen, oefeningen beter aanpassen aan individuen die leven met ZvP.
Systematische review
Alleen studies met de hoogste vorm van bewijs, randomized controlled trials, werden opgenomen in de hier beschreven systematische review. Studies moeten één of meer oefengroepen en een inactieve controlegroep hebben om de resultaten mee te vergelijken. BDNF moet ook aan het begin en het einde van de studie worden gemeten.
De auteurs vonden vijf studies die aan deze criteria voldeden, waarbij 206 mensen met ZvP deelnamen. Vier van deze studies toonden significante verbeteringen in BDNF na lichaamsbeweging en twee van die studies vonden ook dat fysieke symptomen verminderden. Eén studie toonde noch verbeteringen in BDNF na lichaamsbeweging, noch een vermindering van fysieke symptomen aan.
Bij het ‘poolen’ (een soort gewogen gemiddelde) van de gegevens van alle vijf studies vonden de auteurs een positief en significant ‘overall’ effect van lichaamsbeweging op BDNF. Dit betekent dat de gecombineerde effecten over de vijf studies aantonen dat BDNF toeneemt na lichaamsbeweging bij mensen met ZvP.
Deze systematische review is de meest recente en grootste in dit vakgebied, wat de betrouwbaarheid van de studie vergroot. Eerdere reviews in hetzelfde vakgebied toonden inconsistente resultaten, wat waarschijnlijk te wijten was aan verschillen in methode. Bijvoorbeeld het includeren van niet-gerandomiseerde studies.
Toekomstig onderzoek
Toekomstig onderzoek moet van hogere kwaliteit zijn en meer deelnemers omvatten. Onderzoek moet gericht zijn op het verder verkennen van de langetermijn effecten van lichaamsbeweging op BDNF-niveaus en symptoomvermindering. Verder moet de rol van fysiotherapeuten bij het faciliteren van lichaamsbeweging voor mensen met ZvP, mogelijk in de thuisomgeving, worden onderzocht.
Over het algemeen lijkt lichaamsbeweging in de vorm van fysieke training dus voordelen te bieden voor individuen met ZvP, maar er valt nog veel te ontdekken. Het begrijpen van de precieze mechanismen waardoor lichaamsbeweging BDNF-niveaus beïnvloedt en symptomen verlicht, kan helpen bij het maken van effectievere oefenprogramma's. Met voortgezet onderzoek hopen we grotere voordelen te creëren voor mensen met ZvP.
Besproken artikel
Kaagman DGM, van Wegen EEH, Cignetti N, Rothermel E, Vanbellingen T, Hirsch MA. Effects and Mechanisms of Exercise on Brain-Derived Neurotrophic Factor (BDNF) Levels and Clinical Outcomes in People with Parkinson’s Disease: A Systematic Review and Meta-Analysis. Brain Sciences. 2024; 14(3):194. https://doi.org/10.3390/brainsci14030194