Door: Monique Bosman

Sonja Scholz: can the genetics of sporadic PD (variatie van genen welke de kans op parkinson vergroten) and LBD (Lewy Body dementie) help in disease subtyping?

What could be the therapeutic implications? Als ik het goed begrepen heb is zijn er bij parkinson meer dan 100 GWAS risk loci (genoombrede assosiatie studies naar locaties van risico genen) en 10 familiale genen. Bij LBD zijn er 5 GWAS risk loci en 6 familiale genen.

Er is een kleine overlap tussen parkinson en LBD. Niet iedereen met P krijgt last van parkinsondementie, en een nog veel kleiner deel krijgt ook LBD. De twee ziektes zijn klinisch, pathologisch en moleculair heterogene ziektes. De genetische architecturen zijn complex en polygeen. De non-motor symptomen zijn vaak meer belastend, vooral ook voor de partner. Bij diagnose jong ligt de zwaarte vaak bij motorische symptomen, bij diagnose op hogere leeftijd juist vaak op de niet-motorische. Er zijn medicijnen onderweg voor Alzheimer, mogelijk zijn deze nuttig voor LBD.

Per Borghammer: Brain first or body first PD?

Slechts 33% van de mensen met parkinson ervaart voor de diagnose al symptomen als obstipatie, RBD en verlies van reuk. Van de mensen met LBD is dat 70%

66% Van de mensen met Parkinson heeft maar weinig en milde symptomen voor de diagnose (reukverlies kort er voor) en de obstipatie en RBD komt pas in het jaar na de diagnose. Van de mensen met LBD is dat 30%. Hij heeft een theorie ontwikkeld dat er wellicht verschil is in de oorspronkelijke plek van start van de a-synuclein afwijking: ofwel in de darmen ofwel in het brein eerst. Hij liet een mooi schema zien van de volgorde van de verspreiding van de ziekte over darmen, nervus vagus, hart en de delen in de hersenen. Bij de oorsprong in de darmen en verspreiding via nervus vagus naar de hersenen, het van onderen uit vanuit de hersenstam naar boven en naar buiten verloopt. Terwijl het bij de brain first eerst vanuit andere hersengebieden (als Amygdala en Olfactory bulb) verspreidt. Hij schat in dat de verdeling brain first versus body first ongeveer 50/50 is. Met ongeveer 7% van beide kanten.

Zijn SOC model (synuclein, origin and connectome model) gaat uit van verspreiding vanuit 1 locatie, start in brein dan wel lichaam en de Connecties zijn belangrijk: zo heeft het darmen eerst meer verspreiding over beide hersenhelften (bij brein eerst is dat meer aan 1 zijde). Bij brein eerst zou een langzamere progressie horen en langzamere ontwikkeling van dementie (benign type) en bij lichaam eerst een snellere progressie en snellere ontwikkeling van dementie (malignant type) . Ook zou LBD meer lichaam eerst zijn en parkinson meer brein eerst. Ik heb de gelegenheid tot vragen stellen aangegrepen om te vragen of hij de benaming Benign (synoniemen zijn harmless, safe) en Malignant wil aanpassen naar objectievere termen. Woorden doen er toe en hier ligt een waardeoordeel in opgesloten. Naar mijn mening bestaat er geen goedaardige vorm van parkinson. Hij beaamde dit en wil dit inderdaad aanpassen.

Markus Zweckstetter: Different a-synuclein strains in PD brains?

Deze presentatie deels gemist omdat ik inmiddels hoognodig naar het toilet moest. Wat ik er van heb begrepen. Strains zijn samenklonteringen? De lewy body strains zijn van een ander type dan van MSA. Er zijn ook verschillend a-synucleine strains in PD. Deel is gelijk aan die van lewy bodies een deel is anders. Er is een kern met structuur terwijl er flexibele delen aan de buitenkant is. Bij MSA is dit anders en is er meer structuur. In PD is de structuur heterogeen. Maar waarom? De losse fibers (vezels) van PD en MSA zijn hetzelfde maar de structuur is verschillend. Er zijn nog geen conclusies uit te trekken.

Jonny Archeson: What do subtypes mean for people with PD?

Als er kennis is over de verschillende subtypes en meer begrip, kan je betere keuzes maken. Zo kan je indien je vooral last hebt van verstijving: inzetten op beweging. Bij tremor is DBS vermoedelijk een goede behandeling. Leeftijd is belangrijk voor aandacht voor botdichtheid en levenskeuzes. Bij problemen met het autonome systeem: veel vezels eten en goed hydrateren. Hij gebruikte de Sagrada Familia (beroemde basiliek in aanbouw van Gaudi) als metafoor voor parkinson. Ik kan het niet meer voor de geest halen maar hij had er mooie foto’s bij en trok indrukwekkende parallellen. Vooral verbinding zoeken om je heen vindt hij belangrijk en helpend. Hij noemde wel 1 groot verschil: Gaudi had geen haast om de kerk af te bouwen, maar wij wel om parkinson te bestrijden!

Ga terug naar de andere verslagen van Monique Bosman