Door Werkgroep Wetenschapsnieuws

Ongeveer 20 à 30 % van de mensen met parkinson krijgt vroeg of laat te maken met hallucinaties. Ze zien dan bijvoorbeeld mensen, dieren of voorwerpen die er in werkelijkheid niet zijn. De ernst van de klachten varieert. Sommige mensen hebben er niet veel last van, maar voor anderen heeft het een grote negatieve invloed op hun kwaliteit van leven.

Er is al heel veel bekend over wat er gebeurt in de hersenen als iemand naar de wereld om zich heen kijkt. Het begint met het licht dat in het oog binnenkomt. Het netvlies zet dit om in elektrische signalen die naar de hersenen gaan via de oogzenuw. Eenmaal in de hersenen wordt de informatie verwerkt in verschillende gebieden die met elkaar in verbinding staan. Daarbij gaat het allereerst om de bepaling van vorm, kleur, beweging en diepte, maar daarnaast spelen ook verwachtingen, herinneringen, aandacht en het denken een rol. Uiteindelijk leidt dit tot een bewuste ervaring van wat we zien. Daarbij is wat we ervaren dus een combinatie van de informatie die via de ogen binnen komt en de informatie die elders in het brein al aanwezig was. Onder normale omstandigheden weegt de informatie die via de ogen binnen komt het zwaarst.

Nieuw onderzoek

Het ligt voor de hand om aan te nemen dat hallucinaties ontstaan doordat de normale verwerking verstoord is. Het nieuwe onderzoek heeft bevestigd dat dit inderdaad zo is door gebruik te maken van een techniek die bekend staat onder de naam ‘resting state functionele MRI’. Daarbij wordt een MRI gebruikt om een reeks driedimensionale beelden te maken van de hersenen tijdens rust waarop de activiteit van de verschillende hersengebieden zichtbaar is. Met behulp van slimme software kan men dan bepalen welke gebieden met elkaar verbonden zijn, en dat niet alleen maar ook hoe sterk die verbindingen zijn.

De studie had betrekking op 90 mensen met parkinson. Personen met een voorgeschiedenis van traumatisch hersenletsel of andere psychiatrische of neurologische stoornissen, dementie of een oogziekte waren uitgesloten van deelname. Met behulp van een vragenlijst werd vastgesteld wie last had van visuele hallucinaties (15 van de 90), en dan ook in welke mate. Van alle deelnemers werden ‘resting state functionele MRI’-opnames gemaakt. Uit een analyse van de gegevens bleek dat er een systematisch verschil was tussen de sterkte van de verbindingen bij patiënten mèt en zonder visuele hallucinaties. Bij patiënten met hallucinaties was de verbinding vanaf de ogen zwakker, terwijl andere verbindingen juist sterker waren. Het verschil was het grootst bij de personen die het meest last hadden van hallucinaties. De onderzoekers zien hier een bewijs in voor de hypothese dat visuele hallucinaties ontstaan door ontregeling van de balans tussen informatie die via de ogen binnen komt en de informatie die elders in het brein aanwezig is.

Wat de sterkte van de verbindingen ontregelt, volgt niet uit het onderzoek, maar men mag aannemen dat het een gevolg is van het niet goed functioneren van bepaalde hersencellen.

Inzicht in de wijze waarop visuele hallucinaties ontstaan kan mogelijk van nut zijn bij het zoeken naar behandelingen. Verder kan kennis over de biologie van visuele hallucinaties patiënten en hun mantelzorgers helpen om de aandoening als minder stressvol te aanvaarden en eventuele schaamte te overwinnen.

Bronnen

Bhome, R., Thomas, G.E.C., Zarkali, A. and R. S. Weil, 2023. Structural and Functional Imaging Correlates of Visual Hallucinations in Parkinson’s Disease. Curr Neurol Neurosci Rep. 23, 287–299. https://doi.org/10.1007/s11910-023-01267-1  

Informatie over visuele hallucinaties bij de ziekte van Parkinson is te vinden in de brochure Parkinson en psychose.