Daarnaast blijkt het maken van muziek de plasticiteit van de hersenen doorlopend te stimuleren. Gebruikmakend van deze drie belangrijke uitgangspunten zijn vele studies naar de neurologische werking van muziektherapie gestart onder leiding van de hoogleraren M. Thaut en I. MacIntosh. Zij kwamen tot de ontdekking dat - door het zeer gericht aanbieden van muziek en puls - motorische, spraak en cognitieve problemen met een neurologische oorsprong effectieve verbeteringen bereikt kunnen worden. Hun onderzoek richtte zich in eerst instantie op mensen met verworven hersenletsel, zoals Cerebraal Vasculair Accident (CVA), of mensen met Parkinson. Later breidde dit zich uit naar andere aandoeningen, zoals Autisme Spectrum Stoornis en concentratie problemen. Er is inmiddels door vele neurowetenschappers, muziektherapeuten, muziekpsychologen en revalidatieartsen gepubliceerd over onderzoek naar de neurologische werking van muziektherapie.

Omschrijving van de therapie

Belangrijke gebeurtenissen in ons leven worden bijna altijd met muziek omlijst. Dat gebeurt wereldwijd en al eeuwen lang. Kennelijk is muziek een krachtig middel om gevoelens uit te drukken en is zij in staat om mensen met elkaar te verbinden. In muziektherapie vindt een vertaling plaats van de rol die muziek in ons leven speelt naar de hulpverlening. Muziek is door haar aard therapeutisch toepasbaar, en het feit dat muziek voor veel mensen betekenis heeft helpt daarbij. De therapie kan bestaan uit het bespelen van muziekinstrumenten met behulp van bestaande muziek of al improviserend, het gebruiken van de stem, het bewegen op muziek en/of het luisteren naar muziek. Voor muziektherapie is het niet nodig dat men een instrument kan bespelen.

Effectiviteit

Muziektherapie helpt bij het herstel van lichamelijke, gevoels- en geestelijke klachten zoals verstarring, hyperventilatie, pijn, overbeweeglijkheid, maar ook bij angst, boosheid, woede, agressie, het verlies van identiteit, zelfrespect en zelfvertrouwen en het gevoel van eenzaamheid en verlatenheid. Het kan mensen leren omgaan met hun beperking. Muziektherapie besteedt  aandacht aan ademhaling, houding en beweging, alsmede aan interactie en communicatie tussen persoon en omgeving. Over de positieve invloed van muziek verschijnen regelmatig berichten, bijvoorbeeld

over de pianiste en coach Karima Matser, die naar aanleiding van haar ervaring met borstkanker een speciale selectie van muziekstukken heeft gemaakt die volgens haar bevindingen positief werken en een helende werking hebben. Veel mensen ontdekken zelf dat ritmische muziek positieve invloed heeft op het lopen.

Het lopen gaat minder aarzelend, met grotere stappen en startproblemen worden overwonnen. Onderzoek in Japan bevestigt deze bevindingen. In het boek van Oliver Sacks ‘Musicofilia’  worden de effecten van ritme en muziek op het bewegen van Parkinson patiënten beschreven. Michael Thaut beschrijft in zijn boek: “Rhytm, Music and the brain “ de rol die muziek kan spelen bij acceptatie van ziekte, rouw, eenzaamheid, depressie en van stem- en bewegingsproblematiek. Muziektherapie kan vermoeidheid, tremor, onwillekeurige bewegingen en spraakproblemen verminderen. Verpleeghuis Frankeland in Schiedam heeft een Expertisecentrum Parkinson waar muziektherapeut Martien van Oostrom succesvol nieuwe, op Parkinson toegespitste, vormen van muziektherapie in de praktijk toepast. Dankzij een subsidie kan zijn techniek verder worden verspreid. Lees meer over het expertisecentrum in Schiedam

Behandelaars

Therapeuten kunnen een verschillende achtergrond hebben, er zijn therapeuten met een conservatorium opleiding, met een opleiding creatieve therapie of met een opleiding kunstzinnige therapie.

De HBO-opleiding in Enschede heeft een specialisatie neurologische muziektherapie (NMT) die aansluit op de internationaal erkende medisch wetenschappelijke onderbouwing van met name Michael Thaut.. Therapeuten met deze opleiding hebben kennis van de juiste technieken voor de  behandeling van Parkinson.

De therapeuten zijn aangesloten bij de beroepsvereniging voor muziektherapeuten NVvMT of de NVKT, de Nederlandse vereniging voor kunstzinnige therapeuten. De Hogeschool Leiden en de ArtEZ-hogeschool in Enschede verzorgen een opleiding muziektherapie. Enschede kent de specialisatie neurologische muziektherapie. Daarnaast zijn er vier hogescholen, (Utrecht, Leeuwarden, Heerlen en Arnhem/Nijmegen) waar men de opleiding voor creatieve therapie met als specialisatie richting muziek kan volgen.

Via deze organisaties kunt u adressen opvragen van aangesloten leden. De Stichting Muziektherapie geeft op haar website per provincie adressen van therapeuten.

Vergoeding verzekeraars

Een aantal zorgverzekeraars vergoedt muziektherapie onder het aanvullend pakket. Soms wordt er om een verwijsbrief of indicatie van uw (huis)arts of behandelaar gevraagd. Op de website van de NVvMT  vindt u een lijst van verzekeraars die de vaktherapie/muziektherapie vergoeden.

Parki Party

Muziektherapiestudent Christian Maliy produceerde de voorstelling Parki Party. Dat deed hij samen met mensen met parkinson. Door middel van muziek, theater en dans vertelden zij hun eigen verhaal op het podium.

Literatuur

Dr. Henk Smeijsters:

• “Handboek muziektherapie” (+ cd)  Bohn Stafleu van Loghum (2006).
• Muziektherapie in Nederland, op internet gepubliceerd met vriendelijke toestemming van de schrijver.
• “De kunsten van het leven” (2008).
  • Deel 1 Hoe kunst bijdraagt aan een emotioneel gezond leven
  • Deel 2 Voorbeelden uit de creatieve therapie
• “Musicofilia”, verhalen over muziek en het brein - Oliver Sacks (2007).
• “Rhythm, Music and the brain” Scientific Foundations and Clinical Applications- Michael H. Thaut (2005).

Bronvermelding

• Complementary Therapies and Parkinson’s Disease Society (2005)
• Berna Haverkort en Martien van Oostrom, muziektherapeuten
• S. Leardi e.a. in British Journal of Surgery, augustus 2007
• Website van de NVvMT
• Oliver Sacks, “Musicofilia” (2007), verhalen over muziek en het brein