Door: Marianne van der Meer

We kennen waarschijnlijk allemaal Wim Hof, alias ‘the Iceman’. Hij beklimt blootsvoets besneeuwde bergen, loopt de marathon door sneeuw, en onder het ijs zwemt hij van wak naar wak. Waar ook ter wereld je het gegeven ‘koud-water’ wil bespreken, 9 van de 10 mensen kent ‘de Wim Hof-methode’!

Onze samenleving is ingericht dat we ons comfortabel voelen en het niet koud hebben. Onze huizen en kantoren zijn verwarmd en buiten dragen we dikke jassen om ons te beschermen tegen de koude. Wim Hof pleit er juist voor je lichaam regelmatig bloot te stellen aan kou, bijvoorbeeld door elke dag een koude douche te nemen, opbouwend in een paar weken van 15 seconden naar 2 minuten per keer onder het motto ‘one cold shower each day, keeps the doctor away’! (De Wim Hof methode, overstijg jezelf met de iceman’12^e druk 2021)

De voordelen

De gezondheidsvoordelen kunnen enorm zijn. Ik som hierna enkele op:

1. -    Training van het cardiovasculair systeem (bloedvatenstelsel);
2. -    Activatie en aanmaak van bruin vet. De functie van bruin vet is het kunnen opwarmen van het lichaam als het is afgekoeld;
3. -    Aanmaak witte bloedcellen en vermeerdering van ontstekingsremmende eiwitten;
4. -    Vrijkomen van cortisol en adrenaline;
5. -    Afvoer van afvalstoffen;
6. -    Vrijkomen van dopamine, serotonine, endorfine en melatonine. Deze stoffen spelen een rol bij stemming, pijnverwerking en het slaap-waakritme.

Deze processen hebben een positief effect op het energieniveau, het immuunsysteem, fysieke prestaties en herstel van het lichaam na zware fysieke inspanning. Het kan de bloeddruk en hartslag verlagen en leiden tot gewichtsverlies.

Hof heeft onvoorstelbare resultaten gezien bij mensen die o.a. lijden aan burn-out, kanker, MS, depressies, Ziekte van Lyme, astma, parkinson … De symptomen kunnen door het nemen van een dagelijkse koude douche worden verminderd. Voordelen die het mensen met parkinson zou kunnen bieden, zijn meer initiatief/wilskracht, meer energie, beter slapen, betere stemming en verlichting van pijn ten gevolge van een verhoogde spierspanning. Vermoedelijk heeft de verhoging van de dopamine-spiegels hier iets mee te maken, maar de echte reden ervan weten we niet.

Hoe te doen?

Hoe ga je de uitdaging aan? Door het gewoon te proberen. In eerste instantie voelt het koude water op het lichaam aan als een enorme schok. Maar vrees niet, want tenzij u last heeft van vasculaire problemen (hoge bloeddruk die met medicatie behandeld wordt, beroerte, hartfalen), u zwanger bent, lijdt aan ziekte van Raynaud of epilepsie hebt, kan iedereen een koude douche tot 30 seconden om mee te beginnen goed verdragen. Eventueel start u met een warme douche en zet u de kraan geleidelijk op kouder of douche je om te beginnen eerst je benen koud. Dat kunt u zelf een beetje uitproberen.

Wat zegt de wetenschap over deze methode? Niet alleen in Nederland, maar ook internationaal werkt Hof mee aan verschillende onderzoeken, o.a. in het Radboudumc. Uit de onderzoeken bleek dat het autonoom zenuwstelsel wel degelijk is te beïnvloeden door de methode, maar over de betekenis van de onderzoeken is men nog voorzichtig.

Een Amerikaans wetenschapper die zich heeft beziggehouden met het effect van koud douchen op het dopamine-systeem, is de neurowetenschapper Prof. Dr. Andrew Huberman. https://www.youtube.com/watch?v=QmOF0crdyRU (van 1:30-1:40) Hij heeft onderzocht op welke manieren het dopamine-level bij gezonde mensen kan worden beïnvloed. Hij is tot de conclusie gekomen dat koud douchen of het zwemmen in koud water het niveau van dit stofje met 250% duurzaam kan verhogen (hij gaat uit van een normale situatie, dus niet van iemand met parkinson):

Dopamine

Hij zegt het volgende over het beïnvloeden van je dopamine huishouding:

De mens beschikt over 2 soorten dopamine-circuits:

1. een aangeboren of door omstandigheden bepaalde basishoeveelheid dopamine. Deze fluctueert over de dag een beetje. Een lage basishoeveelheid vertaalt zich in introversie, lage motivatie en focus, weinig enthousiasme, rustige persoonlijkheid.
2. dopamine-pieken, veroorzaakt door opwindende ervaringen.

Er zijn 2 soorten pieken:

• Pieken waarna de basishoeveelheid dopamine na het einde van de piek hoger is dan voor de piek: De piek is veroorzaakt door: 1) koud douchen of zwemmen in koud water en 2) vrijwillig en vanuit je eigen intrinsieke motivatie afzien van iets     dat je graag wil, maar eigenlijk niet goed is voor je en 3) gedisciplineerd moeite doen voor iets dat je leuk vindt en tegelijk goed voor je is (sport, mediteren, qigong, iets nieuws leren), waarbij je focust op/geniet van het proces zelf en het niet doet voor het applaus van anderen. Let op: iets wat jíj leuk vindt om te doen. Tegen je zin in hardlopen is niet dopamine- bevorderend!
• Pieken waarna de basishoeveelheid dopamine na het einde van de piek lager is dan voor de piek. De piek is veroorzaakt door korte termijn-plezier, bijvoorbeeld snoep, te drukke feestjes, alcohol, Levodopa (ook Mucuna Puriens), drugs, lekker maar ongezond eten, porno kijken, social media, youtube filmpjes kijken, chocolade, nicotine, gamen, elke verslaving (dat kan ook je werk zijn) waar je eigenlijk mee wil stoppen. Maar ook de geboorte van je kindje, verliefdheid …

De onafscheidelijke zusjes van dopamine zijn adrenaline en noradrenaline. Ze werken als wake-upcall voor actie. Je basishoeveelheid dopamine gaat alleen omhoog als je iets doet.

Nog wat statements van Prof. Dr. Huberman om je visie op piekervaringen te verrijken:

• Vind je balans tussen afzien en plezierige ervaringen;
• Verwacht niet steeds dezelfde beloning van de leuke activiteiten die je doet;
• Leg je verwachtingen van het leven niet te hoog;
• Verlang niet terug naar eerdere pieken;
• Wees tevreden met wat je hebt.

Terug naar koud douchen. Deze uitdaging kun je op verschillende manieren ondergaan:

• Proberen langzaam te blijven doorademen en ontspannen te blijven;
• De kou juist vóelen, er echt ín stappen;
• Aan andere dingen denken, opdat je jouw aandacht van de kou weg richt.

Voor het effect op je dopamine-spiegel maakt het volgens Prof. Dr. Huberman niet uit vanuit welk perspectief jij de koude douche ondergaat. Wel moet je ‘er zin in hebben dit experiment aan te gaan’. Want anders werkt het niet. Voor iemand met parkinson geldt dat zij zelf moet beoordelen of het haar helpt of niet. Geen persoon met parkinson is immers dezelfde!

Wie meer wil lezen over het positieve effect van koud water, kan nog eens googelen op de inmiddels overleden Vincent Priessnitz. Deze Oostenrijkse boer beoefende deze praktijk al in de eerste helft van de 19e eeuw en maakte er naam en faam mee!

Lees hier een artikel over de Wim Hofmethode in Parkinson Magazine

Lees hier een ervaringsverhaal over de Wim Hofmethode in Parkinson Magazine

Vraagbaak 'parkinson op Maat' over de Wim Hoff-methode