Door Thomas Zoon

Er is in het verleden één meta-analyse gedaan die meerdere studies samen heeft genomen, en heeft vastgesteld dat er waarschijnlijk wel een verband was tussen DBS en apathie. Deze studie heeft echter maar 60 artikelen beoordeeld. Wij hebben samengewerkt met de Zwitserse hoogleraar neuropsychiatrie, professor Paul Krack, om een nieuwe meta-analyse te doen om dit te beoordelen in alle literatuur die hierover bekend is.

Methoden

Wij hebben 6,656 artikelen beoordeeld over dit onderwerp en hebben uiteindelijk 33 artikelen meegenomen in onze analyses. We hebben 23 studies gevonden die onderzochten of apathie toe nam na de DBS operatie, de longitudinale studies. Er waren 13 studies die onderzochten of apathie meer voor kwam tussen twee groepen met of zonder apathie, de cross-sectionele studies. Drie studies rapporteerden zowel een longitudinale, als een cross-sectionele waarneming. Deze drie groepen hebben we geanalyseerd.

Resultaten

Zowel de longitudinale als de cross-sectionele studies toonden aan dat apathie toe nam na DBS. De gecombineerde longitudinale en cross-sectionele analyse gaf geen significante uitslag, maar dat was verwacht vanwege het lage aantal studies (3). Opmerkelijk was dat er geen relatie werd gezien tussen het afbouwen van dopaminerge medicatie en apathie, en geen eenduidige relatie tussen het ontwikkelen van lichte geheugenklachten en apathie. Er werd wel een verband gevonden tussen ON-klachten en apathie en tussen depressie en apathie.

Discussie

Dit was een zeer uitgebreide systematic review met drie meta-analyses, verricht over een groot aantal studies. Eerder werd al gedacht dat apathie toe zou nemen na DBS, maar veel professionals waren niet overtuigd dat de DBS hier zelf verantwoordelijk voor was. Vaak werd er gedacht dat de afbouw van medicatie, het ouder worden van patiënten en/of het ontwikkelen van dementie de oorzaak was van het ontstaan van apathie. Echter op basis van de cross-sectionele meta-analyse, wordt duidelijk dat de DBS hier zelf invloed op lijkt te hebben. Daarnaast lijkt er geen verband te zijn tussen het afbouwen van medicatie of het ontwikkelen van geheugenklachten. Dit zijn allemaal interessante bevindingen, die we nu in onze eigen patiëntengroep in het AMC willen gaan analyseren.

Conclusie

Apathie hangt samen met diepe hersenstimulatie, en er lijkt een andere verklaring voor te zijn dan de afbouw van medicatie of het ouder worden van de patiënten.