Neuroloog Dareia Roos vertelt:

Vervolgstudie naar het verloop en de voorspellende waarde van reukstoornissen bij de ziekte van Parkinson

De ziekte van Parkinson gaat gepaard met veel niet-motorische symptomen, zoals een stoornis van het reukvermogen, problemen met het geheugen, psychiatrische klachten (stemming, angst, psychose), autonome functiestoornissen (incontinentie, obstipatie en duizeligheid) en slaapveranderingen.

Een stoornis van het reukvermogen komt bij 90% van de mensen met parkinson voor en soms al jaren voor het ontstaan van de eerste stoornissen van het bewegen. Hoe de reukstoornis zich ontwikkelt tijdens het beloop van de ziekte is niet goed bekend. Eerder hebben wij een cross-sectioneel (dwarsdoorsnede) onderzoek onder een groot aantal personen met parkinson verricht, waaruit bleek dat hoe slechter het reukvermogen was, hoe meer motorische en (andere) niet-motorische symptomen deze patiënten hadden. Bij dit onderzoek werden een reuktest (de UPSIT), diverse vragenlijsten en een neurologisch onderzoek afgenomen.

Met de resultaten van ons eerdere onderzoek is het echter nog niet mogelijk om te zeggen hoe de stoornis van het reukvermogen zich in de loop van de jaren ontwikkelt, of dit in samenhang met andere (niet-)motorische symptomen gebeurt, en of de ernst van de stoornis van het reukvermogen in het begin van de ziekte iets zegt over het verloop van de ziekte in de jaren daarna. Daarom gaan wij een vervolgstudie doen. Het overkoepelende doel van deze studie is het bestuderen van de relatie tussen reukvermogen, motorische, en niet-motorische symptomen bij de ziekte van Parkinson.

De eerste belangrijke deelvraag is of en hoe snel het reukvermogen afneemt naarmate mensen langer de ziekte van Parkinson hebben. De tweede deelvraag is of de afname van het reukvermogen verband houdt de toename van andere (niet-)motorische symptomen, en als laatste willen we proberen vast te stellen of de ernst van de reukstoornis in een vroeg stadium van ziekte het beloop van de ziekte van Parkinson in de jaren daarna kan voorspellen. Om deze vragen te kunnen beantwoorden gaan wij de personen die aan ons eerdere onderzoek hebben meegedaan vragen of wij hen opnieuw mogen benaderen voor de vervolgstudie. In deze studie zullen wij gebruik maken van dezelfde reuktest, schalen en vragenlijsten die we gebruikt hebben in ons eerdere onderzoek om zo veranderingen over de tijd te kunnen meten.

Het ontwikkelen van een klinische marker, zoals een reuktest, is belangrijk bij de ontwikkeling van behandelingen die het ziekteproces afremmen. Wanneer deze behandelingen beschikbaar komen, zou met behulp van een dergelijke klinische marker een groep mensen geselecteerd kunnen worden met het hoogste risico op achteruitgang, en tijdens de behandeling gemeten kunnen worden wat het effect van de behandeling is. Ook zou een goede voorspellende klinische marker kunnen helpen bij het vooraf plannen van de zorg voor mensen met parkinson (advance care planning). Een belangrijk voordeel van een reuktest als klinische marker is dat deze niet-invasief en goedkoop is, en dat bovendien de dopaminerge medicatie geen invloed heeft op de uitslag van de test. Door middel van onze studie zullen wij in staat zijn vast te stellen of een reuktest een goede klinische marker zou kunnen zijn.