Door werkgroep wetenschapsnieuws

Eiwitten voeren allerlei taken uit die in een cel aan de orde komen. Daar zijn zeer veel typen eiwitten voor nodig. Zo zijn er enzymen die specifieke moleculen kunnen afbreken of  koppelen of hormonen die een rol spelen bij het verzenden van informatie tussen cellen. Om goed te functioneren moeten eiwitten op de juiste manier “gevouwen” zijn. Een verkeerd gevouwen papieren vliegtuigje vliegt ook niet goed. Verkeerd gevouwen eiwitten werken niet goed en kunnen zich in de cellen opstapelen. Het is bekend dat bij ziektes als alzheimer en parkinson verkeerd gevouwen eiwitten een groot probleem vormen voor bepaalde hersencellen. Bij de ziekte van Parkinson is dit het verkeerd gevouwen eiwit alpha-synucleïne, dat zich opstapelt in het hersengebied met de naam Substantia Nigra. Deze eiwitklonteringen worden Lewy bodies genoemd. Opstapeling van deze Lewy bodies veroorzaakt toenemende schade aan de cellen, die daardoor ook kunnen afsterven. Ook kunnen deze verkeerd gevouwen eiwitten ontsnappen naar andere cellen in de buurt en daar schade aanrichten. Maar de hersenen zijn niet de enige plaats waar de verspreiding van het giftige alpha-synucleïne zich kan voordoen. Recent onderzoek heeft aangetoond dat foutief gevouwen alpha-synucleïne al in een vroeg stadium van parkinson in de darmen aanwezig  is. Een aantal onderzoekers veronderstelt dat sommige vormen van parkinson in de darmen beginnen en zich pas van daaruit naar de hersenen verplaatsen. Diverse onderzoeksteams ontwikkelen nu nieuwe behandelingen om de verspreiding en klontering van alpha-synucleïne te vertragen of te stoppen. Hieronder vatten we samen welke onderzoeken er nu lopen.

Phenylbutyrate-triglyceride (PBT)

Dit middel beoogt de klonten alpha-synucleïne uit de hersenen te onttrekken en via de bloedbaan af te voeren. Bij een onderzoek van de universiteit van Colorado werd PBT  toegediend via de mond bij 40 personen van wie de helft de ziekte van Parkinson had. Gedurende de 4 weken van het onderzoek werd de concentratie alpha-synucleïne gemeten in het bloed. Bij de groep van parkinsonpatiënten was die concentratie toegenomen. Dat is positief omdat aannemelijk is dat het giftige alpha-synucleïne door toedoen van PBT uit de hersenen is weggegaan. Op grond van dit resultaat  wordt nu de effectiviteit  van het middel op langere termijn getest.

NPT 200

Neuropore en UCB, twee biotech-bedrijven, ontwikkelen een geneesmiddel dat het ontstaan van klonten alpha-synucleïne moet voorkomen. Dit middel is succesvol getest in het laboratorium en wordt nu getest op veiligheid bij 55 gezonde proefpersonen die geen parkinson hebben.

Nilotinib and Ambroxol

Een andere manier om alpha-synucleïne aan te pakken, is om bestaande medicijnen toe te passen, die oorspronkelijk voor andere doeleinden bestemd zijn geweest. De fase 1 studie (veiligheid) kan in dat geval worden overgeslagen. Deze geneesmiddelen, Nilotinib en Ambroxol bevinden zich daarom direct in onderzoeksfase twee (effectiviteit werking).

ENT 01

Het biotech-bedrijf Enterin heeft ENT-01 ontwikkeld om alpha-synucleïne in de darmen van parkinsonpatiënten aan te vallen. Hopelijk zal dit helpen bij obstipatie, verstoorde slaap en hallucinaties. Dit mogelijke geneesmiddel is gebaseerd op Squalamine dat in natuurlijke staat voorkomt bij bepaalde diepzee-haaien. Eerder is aangetoond dat Squalamine antibacteriële eigenschappen en zelfs antikanker-effecten heeft. Onderzoekers aan de universiteit van Cambridge vonden in een onderzoek met wormen dat squalamine de eiwitklontering verminderde. Hier op aansluitend is een onderzoek met patiënten uitgevoerd.

Leren van alzheimer?

Terwijl het meeste onderzoek focus heeft op alpha-synucleïne zijn er ook andere eiwitten bij parkinson die vouwproblemen hebben waardoor hersencellen niet meer beschermd worden. Dit is ook bij alzheimer het geval.

LMZTX

LMZTX, een geneesmiddel dat het ontstaan van problemen bij het vouwen van eiwit aanpakt,
wordt nu onderzocht voor de ziekte van Alzheimer,  maar kan ook relevant zijn voor parkinson.  De resultaten van LMZTX voor alzheimer waren wisselend. In 2018 werd gepubliceerd dat actieve component in deze behandeling  positieve resultaten kon geven bij parkinson. In het laboratorium werd een afname van klonteringen bij alpha-synucleïne geconstateerd. LMZTX zal nu worden getest bij mensen en omdat we al veel weten over dit geneesmiddel door de toepassing bij alzheimer kan dit middel bij succes snel op de markt komen.

Bron: https://medium.com/parkinsons-uk/trials-to-treatments-targeting-alpha-synuclein-dd4ba2797d20

Posiphen, QR-pharma Inc

Een ander middel, samenhangend met Alzheimer, is Posiphen van QR-pharma Inc.  Dit middel lijkt het klonteren van het eiwit alpha-synuclein te stoppen alsmede van andere eiwitten die ook een negatieve invloed op hersencellen hebben. Op de universiteit van Californië  en San Francisco is  dit middel in een laboratoriummodel voor Parkinson bestudeerd. het middel lijkt de productie van alpha-synucleine te verminderen, dan is er dus ook minder klontering.  Voor Alzheimer wordt het middel nu bij patiënten getest. Spoedig komt er een test voor Parkinson.

Wat kunnen we nog meer verwachten?

De aanpak van alpha-synuclein biedt een veelbelovende weg om de schadelijke werking van dat eiwit bij Parkinson te stoppen Wetenschappers zijn ook nog op zoek naar geavanceerde opties zoals het gebruik maken van je eigen immuun systeem om vaccins te ontwikkelen. Voordat hieruit behandelingstrajecten beschikbaar komen moeten de veiligheid en de lange termijn effecten nog worden onderzocht. Daarnaast is het de vraag wat de aanpak van alpha-synuclein voor parkinsonpatiënten precies gaat betekenen.

Bron: Katherine FletcherFollow
Dec 10, 2018
https://medium.com/parkinsons-uk/trials-to-treatments-targeting-alpha-synuclein-dd4ba2797d20