Auteurs:
Jeroen Hoogland (1), Bart Post (2) en Rob M.A. de Bie (1)

1. Afdeling Neurologie, Amsterdam UMC, lokatie AMC, Universiteit van Amsterdam, Amsterdam Neuroscience, Amsterdam
2. Afdeling Neurologie, Radboud UMC, Donders Institute for Brain, Cognition and Behavior, Nijmegen

Het onderzoek

Van 2002 tot en met 2005 werd aan mensen waarbij net de diagnose ziekte van Parkinson is gesteld gevraagd om mee te doen aan het CARPA onderzoek. Dit gebeurde in het Academisch Medisch Centrum Amsterdam, Meander Ziekenhuis Amersfoort, Medisch Centrum Alkmaar, Onze Lieve Vrouwen Gasthuis Amsterdam en het Westfries Gasthuis. Mensen konden niet deelnemen als ze ouder dan 85 jaar waren en als ze een andere ernstige ziekte hadden waardoor ze mogelijk snel zouden overlijden. Aan het onderzoek deden 133 mensen mee. Uiteindelijk bleek dat vier mensen toch niet de ziekte van Parkinson bleken te hebben, maar een andere ziekte. Voor het CARPA onderzoek werden gegevens verzameld zoals de leeftijd, geslacht, leeftijd bij het begin van de klachten, de eerste klachten, medicijngebruik en of mensen ook andere ziekten hadden. Daarnaast werd de ernst van parkinsonsymptomen gemeten aan de hand van een vragenlijst en lichamelijk onderzoek, werd het geheugen en denken onderzocht, en werd de kwaliteit van leven gemeten. De deelnemers aan het onderzoek werden in het begin gemeten en na 1 jaar, 2 jaar, 3 jaar, 5 jaar en na 8 jaar.

Levensverwachting

In mei 2018, 13 jaar nadat de laatste deelnemer is begonnen aan het onderzoek, is in de landelijke database opgezocht of en wanneer deelnemers aan het CARPA onderzoek zijn overleden. Met deze gegevens is het mogelijk te onderzoeken of er karakteristieken zijn die de levensverwachting beïnvloeden, zoals leeftijd en ziekte ernst. Om de levensverwachting van mensen met Parkinson te vergelijken met mensen die geen parkinson hebben is bij het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS) opgezocht wat de levensverwachting was van Nederlanders in een bepaald jaar gegeven de leeftijd op dat moment en het geslacht. Zo kon voor alle deelnemers worden bepaald wat hun levensverwachting zou zijn volgens het CBS en dit kon dan weer worden vergeleken met de echte levensduur. Om deze vergelijkingen te doen is gebruik gemaakt van geavanceerde statistische modellen en methoden.

Mannen en vrouwen

Aan het CARPA onderzoek deden 72 mannen en 57 vrouwen mee en de gemiddelde leeftijd aan het begin van het onderzoek was 68,2 jaar. Zes-en-veertig mensen gebruikten nog geen medicijnen voor parkinson aan het begin van het onderzoek en 83 wel. De levensverwachting was, net als in de algemene bevolking, korter bij oudere mensen en bij mannen ten opzichte van vrouwen. In zijn algemeenheid vonden we echter ook dat de levensverwachting korter is bij de ziekte van Parkinson. Dit hing samen met ernstigere klachten van parkinson en met vroege stoornissen van het geheugen en denken. Het effect van parkinson op een kortere levensverwachting leek iets sterker bij mensen waarop de ziekte op jongere leeftijd begint. Dit is waarschijnlijk een gevolg van de langere levensverwachting van jongere mensen waarmee de mensen met parkinson vergeleken zijn.

Het CARPA onderzoek is gefinancierd door ZonMw en het onderzoek naar de levensverwachting door de Parkinson Vereniging. De uitkomsten van het onderzoek zijn gepubliceerd in het Journal of Parkinson’s Disease.

Referenties

Hoogland J, Post B, De Bie RMA. Overall and Disease Related Mortality in Parkinson's Disease - a Longitudinal Cohort Study. Journal of Parkinson’s Disease 2019. doi: 10.3233/JPD-191652.