Door werkgroep wetenschapsnieuws

Er zijn aanwijzingen dat er een intense interactie in twee richtingen is tussen de darm, de darmflora en de hersenen, vaak aangeduid als de darmflora-darm-hersenen-as, hetgeen belangrijke gevolgen heeft voor de gezondheid van de hersenen. In meerdere studies van verschillende populaties zijn veranderingen in de samenstelling van de darmflora van parkinsonpatiënten geconstateerd vergeleken met de algemene populatie. Echter het is niet duidelijk of er samenhang is tussen het ontstaan van de zvP en deze veranderde samenstelling van de darmflora. Is de veranderde samenstelling de oorzaak of het gevolg van de zvP?

Uit pathologisch onderzoek is gebleken dat alpha-synuclein (‘asyn’) klonten worden aangetroffen in diverse delen van de hersenen die betrokken zijn bij de zvP. Asyn stapelt zich op in de hersencellen en leidt tot celdood. Daardoor ontstaat er een tekort aan stoffen die door deze cellen worden aangemaakt (dopamine) en dit tekort manifesteert zich als zvP.

Een belangrijke ontdekking was dat asyn ook gevonden werd in darmbiopten van overleden parkinsonpatiënten. Het lijkt er zelfs op dat de darmen de eerste locatie is waar, bij vroege zvP, asyn wordt aangetroffen. Naar aanleiding van diverse onderzoeken is het idee ontstaan dat asyn in maagdarmstelsel ontstaat naar aanleiding van darmontstekingen. Hierdoor wordt het immuunsysteem van maagdarmstelsel aangezet tot het maken van asyn dat zich vervolgens verplaatst langs de nervus vagus (de zenuw die loopt van de hersenen via de thorax naar de buik) naar het centrale zenuwstelsel (hersenen). Overigens denkt men dat, indien een deel van het darmimmuunsysteem verwijderd wordt (zoals bij het verwijderen van de appendix) men later minder kans heeft op zvP.

Al met al is er voldoende reden om te veronderstellen dat de darmflora belangrijke gevolgen kan hebben voor het toekomstige diagnostiek en de behandeling van de zvP. Analyse van de samenstelling van de darmflora in combinatie met klinische en genetische factoren zou een cruciaal element kunnen worden in de karakterisering van patiënten, waardoor meer geïndividualiseerde behandelingen van de zvP mogelijk worden. Therapeutische toepassingen op basis van de darmflora zijn mogelijk via een reeks benaderingen. Deze omvatten dieetinterventies, toepassing van nuttige bacteriën (probiotica), stoffen die de groei bevorderen van nuttige bacteriën (prebiotica), stoffen die schadelijke bacteriën (antibiotica) elimineren en overdracht van bacteriële ecosystemen.

De belangstelling voor verder onderzoek naar de verbanden tussen de darm en de hersenen bij zvP is in de laatste jaren toegenomen en zal nog een versnelde ontwikkeling doormaken die het begrip van hetziektebeeld van de zvP zal veranderen. Hoewel er een hype is, is er zeker ook hoop dat dit zich zal vertalen in verbeterde diagnostische en therapeutische benaderingen en uiteindelijk zal resulteren in ziekte-veranderende behandelingen voor parkinsonpatiënten.

Bron: Journal of Parkinson's Disease vol. 8 (2018) S31-S39

Oorspronkelijke titel: The Gut and Parkinson’s Disease: Hype or Hope?