Onderzoeksperiode Afdeling Psychiatrie en Gedragswetenschappen Johns Hopkins University School of Medicine Baltimore, USA
11 juli 2018
Naam:
Dr. M. Broen (Martijn)
Projectnr:
2016-07S
Periode:
1 januari 2017 – 1 mei 2017.
Begeleiders:
Dr. A. Leentjens (MUMC+, Maastricht), Dr. G. Pontone en Dr. A. Bakker (beiden Johns Hopkins Hospital, Baltimore).
In december 2016 heb ik met succes mijn thesis ‘Angst en depressie bij de ziekte van Parkinson’ verdedigd aan de Universiteit van Maastricht. Voor bepaalde delen van mijn promotietraject heb ik samen met mijn begeleiders, Dr. A. Leentjens, Dr. M. Kuijf en Prof. Dr. Van Oostenbrugge, samengewerkt met internationale onderzoekers die eveneens veel onderzoek verrichten naar angst en depressie bij parkinsonpatiënten. Eén van deze onderzoekers is Dr. G. Pontone, een psychiater die veel onderzoek verricht en publiceert in vooraanstaande medische tijdschriften. Vanuit een eerdere samenwerking tussen Dr. Leentjens en Dr. Pontone ontstond er een mogelijkheid voor mij om mijn huidige onderzoek naar angstklachten bij parkinsonpatiënten voort te zetten en tegelijkertijd de internationale samenwerking verder uit te bouwen én persoonlijk veel waardevolle vaardigheden te ontwikkelen en ervaring op te doen.
Tijdens mijn promotie onderzoek heb ik onder andere gekeken hoe vaak angstklachten voorkomen bij parkinsonpatiënten (ongeveer 1 op de 3 patiënten heeft een angststoornis!) en welke risicofactoren er zijn voor het ontwikkelen van angstklachten (zoals bijvoorbeeld het hebben van een depressie, of problemen tijdens dagelijkse bezigheden door parkinsonsymptomen). In Baltimore hebben we dit onderzoek voortgezet: we hebben in een groep van 311 parkinsonpatiënten gekeken of we verschillende risicofactoren konden identificeren voor bepaalde typen angstklachten. Zo kan er bijvoorbeeld sprake zijn van een continue, gegeneraliseerde angst, maar ook kan er sprake zijn van een episodische (tijdelijke) angst, zoals bijvoorbeeld bij een paniekaanval het geval is. We vonden dat gegeneraliseerde, of continue, angstklachten vaak gecorreleerd zijn met algemene, of niet-ziekte specifieke risicofactoren (denk bijvoorbeeld aan geslacht, cognitief functioneren). Daarentegen lijken episodische angstklachten, in vergelijking met gegeneraliseerde angstklachten, in meerdere mate veroorzaakt te worden door ziekte specifieke klachten (zoals bijvoorbeeld de beperkingen door de parkinsonsymptomen tijdens het dagelijks functioneren). Deze bevindingen kunnen gebruikt worden voor het ontwikkelen van individuele gerichte interventies, bijv. cognitieve gedragstherapie gericht op dagelijkse activiteiten bij patiënten met een episodische angststoornis. De resultaten zijn inmiddels in artikelvorm aangeboden aan een internationaal medisch tijdschrift, en het is daar momenteel onder beoordeling voor publicatie.
Een tweede project wat we gestart zijn, en wat momenteel nog loopt, is gericht op een bepaalde hersenstructuur bij de ziekte van Parkinson: de locus coeruleus. Deze hersenstructuur is onder andere belangrijk bij het slaap-waak ritme en aandacht, maar speelt mogelijk ook een rol bij angstklachten. In samenwerking met Dr. Bakker, willen we deze structuur functioneel in beeld brengen bij parkinsonpatiënten om te kijken of, en welke veranderingen er zijn. Dit is een hele uitdaging, aangezien de locus coeruleus zeer klein is, maar gezien de technische ontwikkelingen op het gebied van beeldvorming is dit hopelijk wel mogelijk. Dit onderzoek is nog in de beginfase (analyse van de MRI beelden), en na mijn terugkeer in Nederland zullen de analyses (en de samenwerking!) doorlopen.
De kennis en (levens)ervaring die ik heb opgedaan tijdens deze stage ga ik zeker toepassen in vervolgonderzoek en neem ik mee in mijn verdere carrière. Via deze weg ik wil graag de Parkinson Vereniging van harte bedankten voor het mede mogelijk maken en ondersteunen van deze geweldige onderzoeksstage.