Door: Bareld van der Ploeg

Voor patiënten die slecht slapen en/ of depressief zijn, is er wel een probleem want deze klachten gaan meestal gepaard met futloosheid en passiviteit. Jammer, want onderzoek laat zien dat intensief contact met de natuur depressiviteit kan verminderen. Zonlicht stimuleert bovendien ook de werkzaamheid van de neurotransmitter serotonine, die niet voor niets een gelukshormoon wordt genoemd. Patiënten die erg slecht slapen of zwaar depressief zijn, zullen waarschijnlijk eerst therapie nodig hebben. Wanneer dat aanslaat kunnen ze nadien wel veel hebben aan een meer actieve leefwijze in de buitenlucht, om een terugval in de klachten te voorkomen.

Een leefstijl met veel bewegen en voldoende buitenlicht lijkt vooral afdoend te zijn in de preventieve en eerste klachtenfase, en daarna ook in de fase van consolidering na de therapie. Een goede verlichting binnenshuis (thuis, werk, verzorgingscentrum) lijkt overigens ook van belang. Een slechte verlichting gaat ten koste van zichtbaarheid en opmerkzaamheid, en in het verlengde daarvan ook van de biologische klok.      

Keuzemogelijkheid uit meerdere behandelstrategieën?

Zijn er andere therapieën die het voorliggende probleem – slaapgebrek/ depressiviteit door verstoorde biologische klok - kunnen tackelen? 

Er zijn er diverse alternatieven, het betreft met name alternatieven die vallen onder de noemer van Body Mind Therapieën b.v. Mindfulness, Yoga, Salsa, Tai Chi en Autogene Training. Deze therapieën kennen accentverschillen zoals concentratie en plezier in bewegen, vervangen van contraproductieve gedachten door positieve denkgewoonten, en een meer aanvaardende/ stoïcijnse houding tegenover onvermijdbare ellende. Het lijkt wijs om bij de keuze zowel rationele alsook gevoelsmatige overwegingen een rol te laten spelen. Vanuit een rationele benadering vallen alle therapieën af die volgens grondig onderzoek niets doen, averechts werken of zelfs ronduit gevaarlijk zijn. Bij de therapieën die niet door de rationele zeef vallen, zouden gevoelsmatige overwegingen de doorslag mogen geven. Wanneer iemand affiniteit koestert voor een bepaalde therapievorm dan zal het effect daarvan ook groter zijn dan voor iemand die plichtmatige aan deze therapie begint.     

Invloed van de patiënt zelf

Het slagen van een therapie hangt sterk af van de motivatie en de creativiteit van de patiënt. Ook geloven in de werkzaamheid van de therapie is van belang. Motivatie speelt meteen al een rol bij het doorgaan (doorzetten) en verankeren van de therapie als een dagelijkse routine. Een uiting van creativiteit is het voorbeeld van iemand die besluit om het tijdsbeslag van elke sessie te besteden aan mediteren of oefeningen uit een training Mindfulness. Oefeningen die op zich al heilzaam zijn voor omgaan met depressiviteit. Na verloop van tijd wanneer de biologisch klok weer is bijgesteld, en slapen en gevoel van welzijn verbetert, kan opnieuw een moment van creatieve bezinning komen. Er is immers meer energie en ruimte voor nieuwe activiteiten. Iemand kan actiever worden en meer buiten komen, waarmee hij dan een meer gezonde leefstijl krijgt. Het terugvallen in de oude klachten van slecht slapen en depressiviteit wordt daarmee een stuk kleiner.