Het Taoïsme is een inspiratiebron geweest voor vele filosofische levensbenaderingen. Zo wordt er ook gezegd dat de filosofie van Yin en Yang vertaald werd in T’ai Chi als vechtkunst, door te benadrukken dat er een manier is van verdedigen door gebruik te maken van de zwakte van de tegenstander in plaats van er zelf veel kracht tegen aan te zetten. T’ai Chi Ch’uan als gevechtkunst kent officieel als eerste de Chen-stijl en vertakte zich later in een verscheidenheid aan stijlen. In de meer recente geschiedenis hebben de gezondheidsvoordelen van T’ai Chi een groeiende mate van aandacht gekregen.T’ai Chi betekent het hoogst haalbare en Ch’uan in de vuistkunst. Sinds Mao is het beoefenen van T’ai Chi Ch’uan ten zeerste bevorderd vanwege de vele algemene positieve invloeden op de gezondheid. In China wordt daardoor al generaties lang elke ochtend T’ai Chi beoefend op pleinen en in parken.

*De officiële Pinyin-spelling spreekt van Taiji cq Taijiquan in plaats van T’ai Chi Ch’uan (Wade-Giles spelling van de Chinese karaktertekens). Vaak wordt het in publicaties (verkeerd) afgekort tot Tai Chi. De betekenis is meestal gelijk.

Beschrijving van de therapie

T’ai Chi is dus van oorsprong  een Chinese verdedigingskunst. Maar bij het aan leren worden vloeiende bewegingen gemaakt, waardoor het tegenwoordig ook meer een bewegingsvorm en leer is geworden die uiterlijk lijkt op een langzame dans. De bewegingsvorm is een voortdurende oefening in het vermogen om balans te houden. Er bestaan verschillende T’ai Chi-vormen, een aaneenschakeling van een vast patroon van bewegingen. Zo’n vorm leren onthouden en eigen maken vraagt concentratie en oefening, maar geeft ook een gevoel van plezier en voldoening. De ene vorm (de Yangstijl) is meer geschikt dan andere vormen voor mensen met Parkinson (de Chen stijl heeft bijvoorbeeld teveel hoog en laag bewegingen).T’ai Chi als therapie,vraagt om een goede begeleiding van een docent die ervaring heeft in het aanpassen van de bewegingen aan de mogelijkheden van de mensen. Uit wetenschappelijk onderzoek komt de positieve werking naar voren voor mensen met Parkinson, vaak echter gaat het dan wel om vormen die men heeft aangepast.

Voor welke klachten/aspecten van parkinson werkt het specifiek

Volgens onderzoeken -niet specifiek bij Parkinson- stimuleert T’ai Chi het zenuwstelsel, verbetert de bloedsomloop en ademhaling, versterkt spieren en pezen en vermindert spanning. T’ai Chi kan  klachten van spierstijfheid, coördinatie, balans en flexibiliteit verbeteren. Het kan leiden tot een betere bewustwording van lichaamshouding, verhoogt concentratie op wat je doet, en vermindert zo de kans op vallen. Ook op het psychisch welbevinden lijkt het een positief effect te hebben, vanwege vermindering van stress, angst en depressiviteit en toename van zelfvertrouwen. Veel van dit onderzoek is uitgevoerd bij senioren, zowel gezonde als chronisch zieke. Verder bestaan er een paar wetenschappelijke onderzoeken specifiek gericht op Parkinsonpatiënten. Over het algemeen worden hier positieve resultaten gemeld bij tweemaal per week trainen van één uur per keer.

Effectiviteit en veiligheid

De effecten van T’ai Chi (in oorspronkelijke vormen of aangepast voor specifieke doelgroepen) zijn bewezen in een aantal studies. Zie hieronder de links naar artikelen en een review van het gerenommeerde instituut Cochrane, dat studies naar T’ai Chi en Parkinson inventariseert en beoordeelt op wetenschappelijke kwaliteit. Zie ook de link naar de publicatie van Fuzhong Li c.s. in New England Journal of Medicine. Tai Chi-oefeningen kunnen bijdragen aan een betere balans, beter lopen en minder vallen bij patiënten met een milde tot matige vorm van Parkinson. Onder leiding van een gecertificeerde en ervaren T’ai Chi therapeut, die medisch (bij)geschoold is in de ziekte van Parkinson, zijn de oefeningen veilig en hebben geen bijwerkingen.

Behandelaars

T’ai Chi wordt meestal gegeven door docenten, die een relevante T’ai Chi opleiding gedaan hebben in Nederland en/of China. Daarnaast zijn er ook docenten die tevens Chinees medisch geschoold zijn. Zij kunnen lid zijn van de Nederlandse Vereniging voor Traditionele Chinese Geneeskunde “Zhong”.

Vergoeding door verzekeringsmaatschappijen

T’ai Chi wordt niet vergoed uit het basispakket. Er zijn verzekeraars die een gedeeltelijke vergoeding bieden uit de aanvullende verzekering (alternatieve therapieën), als de lessen gegeven worden door medisch geschoolde therapeuten, die lid zijn van een beroepsvereniging  Het is raadzaam om navraag te doen bij uw ziektekostenverzekeraar.

Literatuur/Bronvermelding

Fuzhong L, Harmer P, Fitzgerald K, Eckstrom E, Stock R, Galver J, Maddalozzo G, Batya SS. Tai Chi and Postural Stability in Patients with Parkinson’s Disease. New England Journal of Medicine 2012; 366:511-519. February 9, 2012.

Randomised controlled trial, PD and Tai Chi reviewed by Sarah Chapman: http://www.thelifestyleelf.net/more-evidence-for-the-benefits-of-tai-chi-from-study-on-people-with-parkinsons-disease

Gillespie LD, Robertson MC, Gillespie WJ, Lamb SE, Gates S, Cumming RG, Rowe BH. Interventions for preventing falls in older people living in the community. Cochrane Database of Systematic Reviews 2009

Nederlandse Vereniging voor Traditionele Chinese Geneeskunde “Zhong”: http://www.zhong.nl/ContentPage.aspx?page_id=293.

Verder lezen: links naar websites

Het tijdschrift van de MS vereniging ‘MenSen’ heeft in 2009 volop aandacht besteed aan T’ai Chi: http://www.taichi-uden.nl/Artikelen/Mensen_nr_4_2009.pdf  blz. 16 t/m 20.