Patrik Verstreken: ‘Uit ons onderzoek blijkt dat vitamine K2 mogelijk positieve effecten kan hebben voor patiënten met de ziekte van Parkinson, maar verder werk is nodig om dit uit te klaren'.

Slecht werkende energiefabriekjes aan de basis van de ziekte van Parkinson

Als we cellen beschouwen als kleine fabriekjes, dan zijn mitochondriën de productie-eenheden die instaan voor de aanmaak van energie die een cel nodig heeft om te functioneren.  Deze energie komt voort uit het doorgeven van electronen in de mitochondriën.  Bij de ziekte van Parkinson is de werking van de mitochondriën en het doorgeven van electronen verstoord. Daardoor produceren ze onvoldoende energie. Dit heeft enorme gevolgen. De cellen in bepaalde delen van de hersenen sterven langzaam af, waardoor stoornissen ontstaan in de verbindingen tussen hersencellen. Deze veranderingen leiden tot de typische verschijnselen bij de ziekte van Parkinson: bewegingsarmoede, beven en spierstijfheid. 

De precieze oorzaak van deze aftakelingsziekte is onbekend. Wel hebben wetenschappers de voorbije jaren diverse gendefecten (mutaties) bij Parkinsonpatiënten beschreven. Verschillende daarvan, de zogenaamde Pink1-mutatie en de Parkine-mutatie, leiden tot een  verminderde werking van de mitochondriën. Door de studie van dit soort mutaties tracht men de mechanismen te ontrafelen die aan de basis liggen van het ziekteverloop.

Verlamde fruitvliegjes

Fruitvliegjes (Drosophila) worden heel vaak gebruikt in laboratoriumexperimenten, onder andere omdat ze een korte levensduur hebben en veel kweken. Ieder vrouwtje kan na 14 dagen al honderden nakomelingen produceren. Door de vliegjes genetisch te wijzigen, kan men de functie van bepaalde genen en eiwitten bestuderen. Patrik Verstreken en zijn team gebruikten fruitvliegjes die een gendefect hebben in pink1 of in parkine, dat vergelijkbaar is met deze die voorkomt bij de ziekte van Parkinson. Ze stelden vast dat vliegjes met de pink1 of parkine mutatie hun vliegvermogen verloren.

Nader onderzoek leerde dat de mitochondriën in deze vliegen defect waren, net zoals bij parkinsonpatiënten. Hierdoor produceerden ze minder intracellulaire energie, energie die de diertjes nodig hebben om te kunnen vliegen. Toediening van vitamine K2 herstelde de energieproductie in mitochondriën, en verbeterde zo ook het vliegvermogen. Nieuw is ook dat de onderzoekers vaststelden dat energieproductie in mitochondriën herstelt omdat dat vitamine K2 het doorgeven van electronen binnenin de mitochondriën verbetert.  Dit leidt tot een verhoogde energieproductie.

VIB

VIB is een non-profit onderzoeksinstituut in de levenswetenschappen, met 1200 wetenschappers die onderzoek verrichten naar de moleculaire mechanismen achter de werking van het menselijk lichaam, planten en micro-organismen. Door een hecht partnerschap met vier Vlaamse universiteiten - UGent, K.U.Leuven, Universiteit Antwerpen en Vrije Universiteit Brussel - en een stevig investeringsprogramma bundelt VIB de krachten van 70 onderzoeksgroepen in één instituut. Hun onderzoek heeft tot doel de grenzen van onze kennis fundamenteel te verleggen. Met zijn technologie-transfer beoogt VIB de omzetting van onderzoeksresultaten in producten ten dienste van de consument en de patiënt. VIB ontwikkelt en verspreidt een breed gamma aan wetenschappelijk onderbouwde informatie over alle aspecten van de biotechnologie. Meer info op www.vib.be.

KU Leuven

De Katholieke Universiteit Leuven, opgericht in 1425, is een van de oudste universiteiten van Europa. Ze biedt een brede waaier aan zowel Nederlandstalige als Engelstalige studieprogramma's. Daarnaast is de K.U.Leuven een internationaal leidinggevend onderzoekscentrum met een goed evenwicht tussen fundamenteel en toegepast onderzoek in verschillende disciplines. De universiteit telt ruim 33 000 studenten; ruim eentiende komt uit het buitenland. Er werken meer dan 17 000 mensen, van wie ongeveer de helft in UZ Leuven, de universitaire ziekenhuizen. Meer info www.kuleuven.be.