Stage: Het vinden van de optimale target voor neurochirurgische ingrepen voor de ziekte van Parkinson
7 juni 2022
Taco Goedemans volgde een onderzoeksstage aan het Queen Square Institute of Neurology te Londen. Hij ontving hiervoor subsidie van de Parkinson Vereniging.
door Taco Goedemans
Ik ben Taco Goedemans, een 26 jarige arts-onderzoeker die in september 2020 afgestudeerd is voor de studie geneeskunde aan de Universiteit van Amsterdam, en in februari 2021 gepromoveerd is binnen de neurochirurgie van het Amsterdam UMC. Al sinds het begin van mijn studie vind ik de neurochirurgie een zeer interessant vakgebied. Ik leer graag over de werkzaamheid van het brein en het technisch juist uitvoeren van een hersenoperatie. Alhoewel veel neurochirurgische ingrepen inmiddels een lange geschiedenis hebben, zijn er met de huidige technologische ontwikkelingen steeds meer mogelijkheden. De functionele neurochirurgie vormt wat mij betreft een ideale combinatie van leren hoe het brein werkt, opereren en het toepassen van de nieuwste technieken. Ik was dan ook zeer verheugd als postdoctoraal arts-onderzoeker onderdeel te mogen zijn van een van de hoogst aangeschreven functioneel neurochirurgische onderzoeksgroepen ter wereld.
Functionele neurochirurgie houdt in dat men een operatie uitvoert met als doel de werking van een bepaald deel van het zenuwstelsel te beïnvloeden. Een veelvoorkomende operatie is bijvoorbeeld ‘diepe hersenstimulatie’, een ingreep waarbij er een kleine electrode in de hersenen wordt geplaatst ter verlichting van klachten zoals invaliderende trillingen (een onderdeel van de ziekte van Parkinson). Het is daarbij van essentieel belang de electrode te plaatsen in een gebied dat onderdeel uitmaakt van het trillingsmechanisme, en andere hersencircuits vermijdt. Met behulp van geavanceerd MRI onderzoek (dat is een methode waarbij magnetisme gebruikt wordt om afbeeldingen van bijvoorbeeld de hersenen te maken) kan men dit optimale target vinden.
Wat ik onderzocht heb
De hersenen vormen een complexe structuur aan circuits die betrokken zijn bij verschillende taken. In geval van tremor (medische term voor trillingen) wil je het betreffende tremorcircuit zien te doorbreken, zonder dat andere circuits worden aangetast. Eén van de optimale operatietargets (en gebruikt voor mijn onderzoek) is een klein gebied in de thalamus, de zogeheten ‘ventral intermediate nucleus’ (Vim). Helaas is de Vim is niet zichtbaar op standaard MRI onderzoek. Deze target wordt daarom van oudsher berekend op basis van een hersenatlas: met behulp van ‘landmarks’ en een standaard formule kan men berekenen waar de Vim zich bevindt. Alhoewel deze algemene methode bruikbaar is, houdt het geen rekening met (kleine) verschillen tussen mensen. In de praktijk betekent dit dat het gekozen target niet voor iedereen optimaal is, waardoor sommige patiënten geen of weinig effect van de operatie hebben. Diffusie gewogen beeldvorming (DWI, een vorm van MRI) biedt hierin mogelijk een uitkomst: door middel van het vastleggen van de beweging van watermoleculen in het brein kan men de hersenbanen afbeelden, waardoor de Vim wél zichtbaar gemaakt kan worden en er dus voor iedere patiënt een specifiek target bepaald kan worden. Uit mijn onderzoek komt naar voren dat dit een nauwkeurige en betrouwbare methode is om het juiste target te vinden.
Dankwoord
Naast het leren van een nieuwe methode, een andere werkkring en ziekenhuiscultuur, heb ik ook ontzettend veel geleerd en plezier gehad buiten het ziekenhuis. Londen is een geweldige, diverse stad. Ik heb genoten van musicals, musea en restaurants. Ik heb daarnaast ontzettend veel plezier gehaald uit mijn nieuwe voetbalteam, met wie ik twee keer per week voetbalde. Alles bij elkaar heb ik ervaringen opgedaan die ik koester, en de rest van mijn leven mee zal nemen. Ik ben de donateurs van de Parkinson Vereniging dan ook ontzettend dankbaar voor het mogelijk maken van dit avontuur.